VIa

Część VI-a
KWIATY I ROŚLINY
 
Jak obiecałem w poprzedniej części, ta odsłona Historii Ogrodu będzie kolorowa i botaniczna.. Głównymi bohaterami będą tutaj kwiaty i rośliny występujące na terenie ogrodu.. Aby łatwiej było je opisywać i przeglądać, postanowiłem przedstawić je w kilku charakterystycznych grupach... Będą więc tutaj okazy z rodziny bylin, cebulowych, pnączy, roślin jednorocznych oraz krzewy.. Przy każdej z nich w krótkim rysie opisze ich charakterystykę, uprawę i wymagania.. Będzie to zatem taka mała encyklopedia botaniczna roślin z mojego ogrodu.. Miłego oglądania...

 
  
 ROŚLINY CEBULOWE 
Podczas urządzania ogrodu koniecznie uwzględnijmy rabatę z roślinami cebulowymi. Pod pojęciem "rośliny cebulowe" kryją się nie tylko rośliny, których częścią podziemną jest cebula, ale też rośliny posiadające bulwy korzeniowe i kłącza. Wybór rozmaitych odmian i gatunków jest tu bardzo duży, więc do każdego typu ogrodu znajdzie się coś odpowiedniego. Rośliny cebulkowe zwiastują wiosnę w sposób szczególnie widoczny, w momencie kiedy inne są jeszcze uśpione; ale warto pamiętać, że nie wszystkie z nich są roślinami wyłącznie wiosennymi. Gatunki i odmiany można tak dobrać, że będziemy mieć kwiaty ogrodowe przez cały prawie rok, przede wszystkim jeśli uwzględnia się hiacynty, tulipany i narcyzy pędzone — kwitnące zimą w mieszkaniach. Rośliny cebulowe w ogródkach amatorskich uprawia się tylko z cebul. Rozmnażanie ich z nasion jest długotrwałe i skomplikowane; wykorzystuje się je tylko w pracach hodowlanych. Rozmnażania przez sadzonki, odrosty korzeniowe itp. prawie się tu nie stosuje; tylko niektóre lilie można rozmnażać z łusek cebul. Podczas okresu wegetacji kwiat pochłania wszystkie materiały zapasowe z cebuli; u większości gatunków posadzone cebule po jednym sezonie prawie całkowicie zanikają i są zastępowane przez nowe, tworzące się na nich. Te nowe cebule u niektórych gatunków trzeba wyjmować z ziemi i w jesieni znowu posadzić, u niektórych — mogą pozostawać w ziemi i wydać nową roślinę w przyszłym roku. Często obok większych, nowych cebul widzi się dwie lub trzy mniejsze cebulki; można je również posadzić, ale wydadzą one kwiaty dopiero po upływie kilku lat. Zaczątek kwiatu tworzy się w cebuli podczas jej spoczynku. Każda zdrowa cebula jest zdolna wydać liście, ale jedynie najsilniejsze z nich wydadzą kwiaty. Uprawa roślin cebulowych jest stosunkowo łatwa. Cebule tulipanów sadzi się od września do października i każdego roku powinny być sadzone na nowo. W żadnym wypadku nie mogą pozostawać w ziemi przez okres ponad 3 lat, ponieważ wydają wtedy przede wszystkim liście, a jeśli nawet pojawiają się kwiaty, będą drobniejsze. Cebule narcyzów sadzi się w sierpniu, o ile to możliwe z korzeniami, pozostawiając je w tym samym miejscu 3 - 5 lat, aby utworzyły ładne kępy. Lilie sadzimy na jesieni i mogą pozostawać w ziemi przez wiele lat, ponieważ muszą się one dobrze zakorzenić. 
SZACHOWNICA CESARSKA - Szachownica cesarska zwana także Koroną Cesarską jest dość wysoką rośliną, która dorasta nawet do 70 – 80 cm. Szczególnie wspaniale prezentują się jej kwiaty. Są bardzo duże w porównaniu do całej rośliny i dzwonkowate. Płatki mają kolor pomarańczowy, ale występują też odmiany żółte i czerwone. Kwiaty umieszczone są w górnej części grubego pędu i zebrane po 5 – 10 sztuk. Liście wyrastają w dolnej części do połowy pędu, a także wspaniale sterczą na samej górze rośliny, ponad kwiatami.

Duże cebule o nieprzyjemnym zapachu wsadzamy do ziemi na przełomie lipca i sierpnia, na głębokości około 20 cm i w odstępach, co 30 cm. Co 4 – 5 lat należy je wykopać i oddzielić młode cebulki przybyszowe. Najodpowiedniejszych miejscem na uprawę tej rośliny jest stanowisko słoneczne, bezwietrzne i jednocześnie umiarkowanie wilgotne. Najlepsze dla szachownicy cesarskiej są gleby żyzne i przepuszczalne, dobrze jak są również próchnicze. Odmiany o innych kolorach niż pomarańczowy są bardzo podatne na choroby, dlatego są trudniejsze w uprawie.

  Korona cesarska wspaniale wygląda prawie w każdym miejscu. Można ją sadzić pojedynczo lub w grupach na rabatach bylinowych. Jej kwiaty świetnie nadają się także na kwiat cięty do wazonu. Roślina ta kwitnie w kwietniu i maju. W pełnym słońcu kwitnienie następuje wcześniej, ale jest krótsze. Należy uważać na przymrozki wiosną, aby roślina nie zamarzła.

KOSACIEC, IRYS - Irys jest jednym z najpopularniejszych kwiatów hodowanych w Polsce. W warunkach naturalnych kosaćce rosną na terenie północnych obszarów umiarkowanych. Są bylinami, których odmian jest niezliczona ilość, dlatego ceni się ją tak bardzo. Powstały w wyniku pomieszania osobników różnych gatunków. Liczba kolorów oraz kształtów tego kwiatu jest olbrzymia. Kwiaty najczęściej są zbudowane z sześciu płatków, które zaginają się w połowie do góry, a w połowie są spuszczone do dołu. Mówi się, że mają bródkę. Na jednym pędzie znajduje się kilka pąków. Oprócz wyglądu różnią się także warunkami uprawy. Ich wysokość jest bardzo zróżnicowana i wynosi od 20 do 130 cm. Ich liście są bardzo dekoracyjne oraz utrzymują się bardzo długo, dlatego dekorują ogród przez cały rok. Kwiaty irysów mają wiele pięknych i intensywnych kolorów. Najczęściej są dwubarwne..

 
  Irysy potrzebują stanowiska słonecznego, ale rosną dobrze w lekkim cieniu. Temperatura powinna tam być dość wysoka. Gleba nie może być bardzo wilgotna, ale powinna być żyzna. Najlepsza jest pulchna ziemia, która jest ani za sucha, ani za wilgotna. Nie przeszkadza im kwaśny odczyn jej kwaśny odczyn. Na twardej i ciężkiej glebie mogą być narażone na choroby. Nie dobrze znoszą obecność roślin wypijających wodę w otoczeniu np. niektóre odmiany drzew lub krzewów. Rozmnażamy je poprzez podział kłączy. Po kilku latach od posadzenia, należy wykopać karpę i podzielić ją na mniejsze oraz oczyścić. Po takim zabiegu rosną znacznie lepiej oraz kwitną obficiej. Cały zabieg najlepiej jest wykonać w lipcu lub sierpniu, kilka tygodni po przekwitnięciu. Można to zrobić wiosną, ale najlepsze efekty osiąga się po zniknięciu pąków. Irysy są roślinami szybko rosnącymi i długo utrzymującymi się. Najszybszy wzrost osiągają dwa lata po posadzeniu. Podlewamy je niezbyt obficie. Nawozimy w przypadku słabego wzrostu rośliny. Odmiany wczesne kwitną na początku maja, natomiast późniejsze pod koniec czerwca. Irysy zostawiamy na zimę w ziemi. Mniej odporne odmiany należy przykryć w trakcie większych mrozów. Przykrywać można liśćmi, słomą lub otuliną.

  HIACYNT - Wieloletnia roślina cebulowa wysokości do 30 cm. Cebulki o rozmiarach 4-6 cm, pokryte łuską. Groniaste kwiatostany, zwarte lub rozpulchnione, składające się z 12-35 kwiatów. Najbardziej popularne są następujące gatunki hiacyntów: Hiacynt „Prins Hendrik” – jasnożółty, Hiacynt „Maria Christina” – brzoskwiniowy, Hiacynt „Mulberry Rose” – różowy, Hiacynt „Carnegia” – biały, Hiacynt „Defts Blade” – jasnoniebieski, Hiacynt „Jan Bos” – czerwony, Hiacynt „Lady Derby” – niebiesko-fioletowy, Hiacynt „Ostara” – różowy, Hiacynt „Pink Perl” – biały, Hiacynt „L’Innocence” – biały, Hiacynt „Lord Balfour” – fioletowy, Hiacynt „Furt Bismarck” - jasnoniebieski..

  Sadzimy około 50 cebulek na 1m², na głębokość około 10 cm. Przed posadzeniem umieszczamy cebulki w temperaturze pokojowej. Jeśli pozostawimy cebulki w gruncie, obfitość kwitnienia będzie się co roku zmniejszać. Powinniśmy w lipcu wykopać je i przechowywać w ciepłym miejscu. Roślina ciepłolubna, należy wybierać stanowiska słoneczne, lecz osłonięte przed wiatrem. Lubi żyzne, przepuszczalne gleby z dobrym drenażem, z dużą zawartością próchnicy. Nie znosi kwaśnego podłoża. Dobrze reaguje na nawożenie substancjami mineralnymi. Rozmnażanie z cebul, przez oddzielenie cebulek przybyszowych..

   Hiacynta tak jak i inne rośliny cebulowe, sadzi się zazwyczaj w dość dużych w miarę możliwości grupach, składających się 1-3 gatunków. Hiacynty kwitną wczesną wiosna. Hiacynty to rośliny mrozoodporne..

  TULIPAN - Wieloletnia roślina cebulowa, z krótkim, wczesnowiosennym okresem wegetacji. Cebule należy odnawiać co roku. Szczypułka kwiatowa wzniesiona, wysokości do 80 cm. Kwitnie w kwietniu-maju przez 10-15 dni. Gatunki i mieszanki tulipanów można podzielić na kilka głównych grup, obejmujących bardzo dużo odmian. Ta lista odmian co roku się zmienia. Dochodzą nowe, a niektóre stare znikają. Oto główne grupy gatunków i odmian tulipanów: Tulipany pojedyncze wczesne, Tulipany pełne wczesne, Tulipany Mendla, Tulipany Triumph, Tulipany lilokształtne, Mieszańce Darwina, Tulipany pojedyncze późne, Tulipany pełne późne, Tulipany wielokwiatowe, Tulipany Papuzie, Tulipany Rembrandta..

   Wszystkie odmiany tulipanów są światłolubne, preferują piaszczystą lub piaszczysto-gliniastą glebę, o odczynie obojętnym. Najlepszym okresem do sadzenia tulipanów są wrzesień i październik. Sadzić można nawet w grudniu, o ile ziemia nie jest zamarznięta i pokryta śniegiem. Sadzimy w odstępach co 10 cm. Jeśli nie mamy zamiaru wykopywać cebulek latem, sadzimy je głębiej. Możemy je także okryć torfem lub jedliną. Kwitną kwiecień - maj. Są mrozoodporne..

   BEGONIA BULWIASTA - Begonia bulwiasta, jak sama nazwa wskazuje należy do rodziny begoniowate - Begoniaceae. Jest ona mieszańcem dziko rosnących begonii, występująca obecnie w licznych odmianach. Charakteryzuje się mięsistymi pędami, grubymi sercowato-lancetowatymi, ząbkowanymi liśćmi, pokrytymi rzadkimi włoskami. Kwiaty okazałe, pojawiające się w kątach górnych liści, w postaci pojedynczej, półpełnej i pełnej o zróżnicowanych płatkach, w bogatej gamie barw. Osiągają do 30 cm wysokości. Wyróżniamy trzy podstawowe grupy grupujące poszczególne odmiany tj. B. tuberhybrida Grandiflora grupujące wielkokwiatowe odmiany, których kwiaty osiągają nawet 20 cm średnicy; B. tuberhybrida Multiflora drobnokwiatowe odmiany; B. tuberhybrida Pendula Flore Pleno charakteryzujące się zawisłymi pędami..

   Begonie wymagają stanowiska lekko zacienionego, ciepłego, zacisznego. Gleba próchnicza, przewiewna, zasobna w składniki pokarmowe, lekko kwaśna (pH 5-6). Begonie są wrażliwe na niskie temperatury, dlatego wysadzamy na przełomie maja i czerwca. Rozmnażamy je zarówno poprzez nasiona, jak również przez podział bulw. Nasiona wysiewa się już w listopadzie do lutego. Rozmnażanie przez bulwy jest o wiele szybsze i mniej kłopotliwe, aniżeli z nasion. Bulwy po pierwszych ujemnych temperaturach wyjmujemy z skrzynek, obcinamy łodygę na wysokości ok. 2 cm, oczyszczamy, przesuszamy, a następnie umieszczamy np. w torfie, piasku i tak przechowujemy do wiosny w temperaturze ok. 10ºC..

   W marcu dzielimy bulwy, zwracając uwagę, aby każda miała chociaż jeden zdrowy pączek. Następnie wysadzamy do skrzynek i trzymamy w widnym, ciepłym pomieszczeniu. Na zewnątrz wysadzamy pod koniec maja. Gdy będziemy dzielić bulwy, pamiętajmy, że powstałe w jego wyniku rany, dobrze jest posypać węglem drzewnym i pozostawić do zaschnięcia... Kwitną od czerwca do później jesieni (pierwsze przymrozki).Wrażliwe na mróz.

  KROKUS - W zależności od gatunku krokusy kwitną na wiosnę albo jesienią.. Dobrze jest sadzić oba gatunki razem, aby dwa razy w roku cieszyć się kwiatami. Kolor kwiatów - liliowe z ciemniejszymi prążkami (C. sativus), fioletowe, żółte i białe. Krokusy dorastają do 15 cm wysokości. W warunkach naturalnych krokusy występują od Europu po Azje i północną Afrykę. Najbardziej znane odmiany: „Blue Pearl” – błękitne z zewnątrz z białym wnętrzem, „Golden Yellow” kwiaty koloru złotego, „Ruby Giant” lekko zaokrąglone ciemnofioletowo-niebieskie, „Zephyr” srebrno niebieskie kwiaty i „Zwanenberg Bronze” żółte kwiaty z brązową wstawką od zewnątrz..

  Krokusy sadzimy we wrześniu i październiku na głębokości ok. 8 cm. Sadzimy według kolorów, a na granicy mieszamy cebulki 2 kolorów, tworząc płynne przejście.. Gleba próchniczna, miejsca słoneczne i łatwo nagrzewające się. Rozmnażanie przez bulwy przybyszowe. Kwitnie w zależności od gatunku: marzec lub wrzesień i październik. Krokusy to rośliny mrozoodporne.. 

  CEBULICA - Cebulica to jedna z najczęściej uprawianych, małych roślin cebulowych. Rodzaj ten zawiera wiele odmian i gatunków. Najbardziej znaną odmianą jest cebulica syberyjska – Scilla sibirica. Jest to niewielka roślina, osiągająca wysokość do 25 centymetrów, która kwitnie wczesną wiosną (najczęściej w marcu). Kwiaty niebieskie, fioletowe – kształtem przypominają zwisające dzwoneczki. Poszczególne odmiany różnią się między sobą wysokością, kolorem, kształtem i liczbą kwiatów na pędzie.

 Cebulica doskonale przystosowuje się do każdych warunków, woli jednak lekkie gleby i nasłonecznione stanowiska. Roślina sama się rozsiewa i tworzy z czasem prawdziwą „łąkę drobnych kwiatów”, oczywiście jeśli posiada sprzyjające ku temu warunki. Cebulki sadzimy najczęściej we wrześniu – październiku na głębokość ok. 7-8 centymetrów. Okres kwitnienia przypada wczesną wiosną najczęściej w marcu. Roślina mrozoodporna ale w bezśnieżne i ostre zimy może przemarznąć, dlatego warto pomyśleć o lekkim okryciu.

  NARCYZ - Roślina popularna już w starożytnym Rzymie i Grecji. Wieloletnia roślina cebulowa. Cebulka jajowata, pokryta błonką z licznymi cebulkami przybyszowymi. Największą ozdobą narcyzów są kwiaty z charakterystycznym okwiatem, długim trąbkowatym przykoronkiem, obciętym i pofałdowanym na brzegach, z wianuszkiem w środku. Zależnie od kształtu kwiatów mówimy o narcyzach trąbkowych i pełnych oraz o wielo- i drobnoprzykoronkowych. Wszystkie znane narcyzy o dużych kwiatach mają wiele odmian o najróżniejszych odcieniach barwy białej, żółtej i pomarańczowej. Znanych jest ponad 10000 odmian tej rośliny. Najbardziej popularne grupy narcyzów (wraz z przykładem odmiany): Narcyz trąbkowy – „Gulden Harvest”; Narcyz wielkoprzykoronkowy – „Carlton”, „Fortune”, „Ice Follies”; Narcyz drobnoprzykoronkowy – „Barrett Browning”, „Birma”; Narcyz pełny – „Van Sion”, „Teras”; Mieszańce cyklamineus – „February Gold”, „Jack Snipe”; Mieszańce jonquill (bardzo silny zapach) – „Narcissus jonquilla sundia”; Mieszańce triandrus – „Thalia”; Mieszańce poeticus – „Actaea..

  Narcyz toleruje lekkie zacienienie. Narcyzy nie są zbyt wymagające, rosną na dowolnych glebach ogrodowych, najlepsze jednak efekty (rozmiar i obfite kwitnienie) osiąga się, gdy podłoże jest urodzajne, lekko zakwaszone lub neutralne z dobrym drenażem. Może pozostać na jednym miejscu bez przesadzania przez 4-8 lat. Pod koniec lipca dobrze jest wykopać cebule, przesuszyć a następnie przechowywać w ciemnym, dobrze przewietrzonym miejscu. Na początku września cebulki wysadza się w niewielkie zagłębienia po 3-4 rośliny. Kwitnie wczesną wiosna kwiecień-maj.. Roślina mrozoodporna..

  CZOSNEK OZDOBNY - Czosnek ozdobny nazywany jest przez działkowców rośliną kończąca wiosnę, ponieważ okres kwitnienia przypada na koniec wiosny, w zależności od gatunku czosnek dorasta od 15 cm (A. oerophyllum) do 160 cm (A. sphaerocephalum). Odmiany czosku: A.afluatunense – lilioworóżowy; A. albopilosum – liliowy; A. atropurpureum – fioletowo-purpurowy A. caeruleum – błękitny A. cernuum – liliowy; A. giganteum – fioletowy; A.karataviense – zielono-biały; A. moly – żółty; A. oerophyllum – fioletowy; A. roseum – biały; A. siculum – brązowo-zielony; A. stipitatum – ciemnoróżowy; A. unifolium – jasnoróżowy; A. ursinum – biały; A. zebdanense - biały. Czosnek ozdobny lubi miejsce słoneczne, gleba bogata w wapń, lekka, odczyn obojętny, gleba niezbyt wilgotna. Cebule w zależności od ich wielkości sadzimy na głębokości od 5 do 20 cm. Kierujemy się zasadą, im większa cebula tym głębiej ją sadzimy. Sadzenie cebul: wiosna, jesień. Roślina może pozostać przez wiele lat na tym samym stanowisku. Kwitnie od maja do lipca. Roślina mrozoodporna..

  ROŚLINY JEDNOROCZNE i DWULETNIE

Roślina jednoroczna to roślina przechodząca cały cykl rozwojowy (od wykiełkowania z nasienia do wydania własnych nasion) w ciągu jednego okresu wegetacyjnego, później ginąca. Obumierają zarówno nadziemne pędy, jak i części podziemne. Niesprzyjającą wegetacji porę roku przetrwają tylko nasiona. Są roślinami zielonymi – mają zielone, niezdrewniałe pędy. Roślina dwuletnia potrzebuje do odbycia cyklu rozwojowego dwóch okresów wegetacyjnych. Podczas pierwszego roku wytwarzana jest rozeta liści asymilujących oraz organy spichrzowe (zmodyfikowane korzenie i pędy). W drugim roku wydawane są pędy kwiatowe i nasiona, po czym roślina zamiera.To tyle z mądrych, fachowych określeń, a tak po prostu są to te wszystkie kwiatki, które co roku kupujemy u ogrodników lub na bazarach kwiatowych na rabaty, balkony czy do doniczek i przeżywają tylko jeden sezon letni (lub dwa) do późnej jesieni.. 
STOKROTKA - OSTEOSPERMUM - Zwana popularnie Stokrotką Afrykańską. Jej sadzonki można kupić zwykle w połowie maja, gdy rozwijają się na nich pierwsze kwiatostany. Choć budową przypominają stokrotki, są od nich znacznie większe: ich średnica wynosi 6-8 cm, a u niektórych odmian nawet 10 cm. Poza tym maja bardzo różne barwy. Pośród wąskich liści można zauważyć liczne paczki, zapowiadające długi okres kwitnienia, który trwa aż do jesieni. Osteospermum jest wręcz idealne na słoneczne balkony i tarasy. Nie grozi mu przypalenie kwiatów, nawet podczas upału. Nic dziwnego, przecież jego ojczyzna jest Afryka! Dzikie gatunki tej rośliny są tak uzależnione od dużej ilości światła, że w dni pochmurne – a także na noc – stulają płatki (nowe odmiany uzyskane przez hodowców przejawiają tę cechę w mniejszym stopniu). Wtedy zresztą też prezentują się ciekawie, bo można podziwiać kolory na spodzie płatków. 

Odmiany dostępne na naszym rynku: Symphony – kwiaty w ciepłych, słonecznych kolorach: białe (odmiana ‘Milk’), kremowe (‘Cream’), żółte (‘Lemon’), brzoskwiniowe (‘Peach’) i pomarańczowe (‘Orange’).
Jamboana – kwiaty białe (odmiana ‘Osantis’) oraz w różnych odcieniach fioletu (‘Osjatis’, ‘Osoutis’).
Springstar – kwiaty białe (odmiana ‘Arctur’) i w rozmaitych odcieniach różu (‘Castor’, ‘Gemma’, ‘cirius’).
Wymienione odmiany są wczesne, zaczynają się rozwijać wiosną i kwitną bardzo obficie przez całe lato. Dorastają do wysokości 20-30 cm, mają wzniesione pędy i zwarty pokrój. Rośliny silnie się krzewią, osiągają szerokość 40-50 cm. Wystarczy więc jedno osteospermum posadzone w dużej doniczce, by ozdobić np. mały balkon lub schodki do domu. Można je także umieszczać w skrzynkach balkonowych, w kompozycji z innymi roślinami sezonowymi takimi jak np. diascja, uczep, polegnatka i werbena. Poza tym te sezonowe kwiaty znakomicie sprawdzają się na rabatach, gdzie tworzą barwne, gęste kobierce..

  Osteospermum kupujemy zazwyczaj w drugiej połowie maja. Oprócz słonecznego, zacisznego stanowiska trzeba mu zapewnić przepuszczalne podłoże, jest bowiem bardzo wrażliwe na zalanie korzeni. Jeżeli sadzimy roślinę w pojemniku, dajmy grubą warstwę drenażu i ziemię dla kwiatów balkonowych. Jeśli natomiast chcemy umieścić osteospermum na rabacie, sprawdźmy, czy gleba nie jest gliniasta i ciężka. W razie potrzeby wymieszajmy ją ze żwirem i piaskiem. Przez dwa tygodnie po posadzeniu pilnujmy, by ziemia nie wyschła. Latem podlewamy rośliny regularnie, ale niezbyt obficie. Osteospermum zasilamy co tydzień nawozem dla roślin kwitnących, jak np. Nawomix bądź Planton K. Kiedy kwiaty zamierają, warto je wycinać, bo dzięki temu roślina zawiązuje nowe paczki, obficiej kwitnie i bardziej się rozkrzewia.
Jeśli latem panują długotrwale upały, starsze odmiany osteospermum (np. z serii Springstar) na pewien czas przestają kwitnąć. Nie martwmy się – we wrześniu znów rozwiną mnóstwo kolorowych koszyczków. Dzieje się tak dlatego, że roślina ta najlepiej tworzy pąki kwiatowe podczas chłodnych nocy. Ja sadzę ją w koszach wiklinowych wspólnie z różnymi odmianami pelargonii...

   FIOŁEK OGRODOWY, BRATEK - Bratek ogrodowy (roślina dwuletnia) należy do rodziny fiołkowatych (Violaceae) i powstał w wyniku skrzyżowania fiołka trójbarwnego (Viola ticolor) i innych gatunków:Wysokość Viola x wittrockiana wynosi 15-30 cm, a jego pędy są gładkie i soczyste, i czterokanciaste, na których osadzone są liście, u dołu większe jajowatosercowate, górne natomiast są o kształcie lancetowatym. Kwiaty zależnie od grupy i odmiany mają różną średnicę (4-10 cm), budowę grzbieciniastą, koronę pięciopłatkową o różnych barwach, odcieniach z różnobarwnymi przebarwieniami. Kwiaty osadzone pojedynczo na szypułkach wyrastających z kątów liści.W toku prac hodowlanych uzyskano wiele grup i odmian tych kwiatów, dzięki czemu jest w czym wybierać, a poszczególne grupy, odmiany różnią się zarówno wysokością, pokrojem, okresem kwitnienia jak i wielkością, barwą i kształtem płatków. Wśród bratków wyróżniamy zarówno grupę wcześnie kwitnących, jak również średniowczesne i późne. Popularna rasa z grupy wcześnie kwitnących to ‘Hiemalis’, (V. wittrockiana hiemalis), odmiany z tej grupy mimo, że nie mają dużych kwiatów, to zasługują na uwagę, są wytrzymałe na mróz i do tego obficie kwitną. Odmiany to np. ‘Śnieżka Smolicka’ o śnieżnobiałych kwiatach. Oprócz Hiemalis możemy jeszcze wyróżnić m.in. Bratki Pirnańskie ( o kwiatach z tzw. oczkiem), Vorbote charakteryzujące się bardzo dużymi kwiatami. Z późnokwitnących należy wymienić Holenderskie, Roogli (o dużych kwiatach i intensywnych, różnorodnych barwach), Trimardeau (o sporych kwiatach, z oczkiem na płatkach dolnych), Orchideiflora (na obrzeżach płatka frezowane). Ponadto w sprzedaży znajdują się odmiany, które w obrębie serii rozróżniają się tylko kolorem (o cechach ustalonych) i mieszańce heterozyjne, które są niskie o zwartym pokroju i bardzo okrągłych kwiatach (10-11 cm)..

   Bratki lubią glebę żyzną, próchniczą, której odczyn może być zarówno obojętny, jak i lekko kwaśny. Wymagają stanowiska słonecznego lub lekko zacienionego. W zbytnim cieniu stają się mniej atrakcyjne z powodu słabszego kwitnienia i wybujałości. Rozmnażamy je z nasion, które wysiewamy od II poł. czerwca do początku lipca zarówno do inspektu jak i rozsadnik. Młode siewki pikujemy w rozstawie 4x5 cm, a w I poł. września wysadzamy na zagony. Na okres zimy można je okryć np. świerkiem, aby dobrze przezimowały. Pod koniec kwietnia wysadzamy na miejsce stałe (25x20 cm).

   Bratki stosowane są na kwietniki, obwódki, do obsadzania mis i skrzynek balkonowych. Pierwsze kwitnienie pojawia się już pierwszej jesieni po wysiewie, a właściwe trwa od marca do czerwca roku następnego..

   CYNIA - Cynia należy do rodziny astrowatych – Asteraceae (dawniej Compositae- złożone), pochodzi z Ameryki Środkowej i obejmuje około dwunastu gatunków. Ich nazwa została zaczerpnięta od nazwiska profesora medycyny J. G. Zinna. Cynie są roślinami o wzniesionych łodygach, widłakowato rozgałęzionych, szorstkich. Liście sercowate lub jajowate. Wielkość koszyczków od 5 do 12 cm, a paleta barw bardzo urozmaicona. Najbardziej znanym i najpowszechniej uprawianym gatunkiem jest cynia wytworna- Jakobinka, która zachwyca barwami w wielu odcieniach. Wysokość zależna od odmiany (20-100 cm) a kwiaty osadzone na długich, sztywnych szypułkach. Są one tak zróżnicowane, że wyodrębniono wiele grup, zależnie od budowy kwiatostanów jak i wysokości. Stosując pierwsze kryterium możemy wyróżnić m.in.: cynie chryzantemowe, daliowe, igiełkowe, anemonowe. Biorąc pod uwagę ich wysokość: kalifornijskie olbrzymie i karłowe. Przy omawianiu tego rodzaju warto wspomnieć o cynii wąskolistnej (Zinnia angustifolia), która ma kwiaty języczkowate, żółte lub brunatne z żółtą plamą u nasady. Dostępne są również odmiany o pełnych kwiatach.

   Cynie lubią stanowiska słoneczne, podłoże żyzne i ciepłe, lekko wilgotne, zasobne w składniki pokarmowe o pH. 7,0- 8,0. Rozmnażamy ją poprzez nasiona, które wysiewamy w drugiej połowie marca do inspektu o temperaturze 16- 18 ºC. Pierwsze siewki pojawiają się już po tygodniu. Gdy wytworzą pierwszy właściwy liść, pikujemy je w rozstawie 5x5 cm lub pojedynczo do doniczek. Na miejsce stałe wysadzamy w drugiej połowie maja, w rozstawie 15-25x20-40 cm. Czas jaki upływa od siewu do kwitnienia, to 12 tygodni... Kwitnie od czerwca do pierwszych przymrozków.

   SŁONECZNIK OZDOBNY - Roślina jednoroczna. Wysokość 100-120 cm. Wysiew nasion w kwietniu-maju wprost do gruntu kupkowo po 2-3 ziarna w rozstawie 25x50cm. Wymaga gleby żyznej głęboko uprawionej. Stanowisko słoneczne. Kwitnie od lipca do października..

   SZAŁWIA BŁYSZCZĄCA - Szałwia błyszcząca jest roślina jednoroczną z rodziny wargowych Labiatae, pochodzi z Brazylii. Rośliny mają zwarty pokrój i 25–50 cm wysokości. Czterokanciaste łodygi są początkowo miękkie i soczyste, z czasem lekko drewniejące, rozgałęziają się silnie w dolnej części. Liście są jajowate, osadzone na ogonkach do 10 cm długości. Szałwia błyszcząca kwitnie od czerwca do września. Kwiaty mają intensywnie czerwona barwę, są wargowe, wąskie, 5–6 cm długości, otoczone barwnym, do połowy zrośniętym kielichem; są zebrane na szczytach pędów w grona do 10 cm długości. Szałwia błyszcząca wymaga gleby żyznej, dobrze uprawionej, próchniczej, średniowilgotnej oraz słoneczne i osłoniętego stanowiska. Najczęściej sadzi się ją na kwietnikach oraz w skrzynkach balkonowych i misach..

   Wśród uprawianych odmian wyróżnia się 2 grupy:
I. Compacta – rośliny zwarte, średnio wysokie i wysokie (30–50 cm).
II. Nana – rośliny karłowe, 20–25 cm wysokości.
W obu grupach kwiaty są czerwone, różnią się głównie odcieniem i intensywnością tej barwy. Rośliny rozmnaża się przez nasiona wysiewane w lutym do skrzynek w szklarni. Podczas kiełkowania należy zapewnić temperaturę 16–20°C. Siewki wymagają dwukrotnego pikowania: pierwszy raz, gdy wytworzą się liścienie, drugi – gdy wyrosną dwa pierwsze liście. Przy drugim pikowaniu można rośliny wysadzić do ciepłego inspektu lub do doniczek o średnicy 8–10 cm. Na miejsce stałe szałwię wysadza się w końcu maja lub na początku czerwca, w rozstawie 20 x 25 cm lub 30 x 30 cg.

  AKSAMITKA - Aksamitki, to bardzo popularne kwiaty w naszym kraju, należące do rodziny astrowatych, które przywędrowały z cieplejszych rejonów Ameryki, gdzie obejmują około 20 gatunków jednorocznych. Mają one silnie rozgałęzione pędy, liście ustawione naprzeciwlegle, charakteryzujące się intensywnym zapachem. Obecnie można nabyć odmiany również bezwonne. Aksamitki różnią się między sobą pokrojem, wyglądem liści, wysokością, budową jak i osadzeniem koszyczków kwiatowych. Najczęściej spotykane są aksamitki o barwie żółtej i pomarańczowej w różnych odcieniach, choć dostępne są również w barwie białej. W Polsce uprawiamy gatunki pochodzące z Meksyku, są to: • aksamitka wyniosła (wzniesiona) - Tagetes erecta, której wysokość waha się od 20 do 100 cm, koszyczki kwiatowe osadzone pojedynczo na szczytach pędów, charakteryzujące się sporym rozmiarem dochodzącym nawet do 15 cm średnicy o barwach od żółtej po intensywną pomarańczową;• aksamitka rozpierzchła - Tagetes patula- w przeciwieństwie do aksamitki wzniesionej jest nieco niższa (20- 60 cm) o mniejszych wąskoeliptycznych liściach, które jednak mają najbardziej intensywny zapach ze wszystkich aksamitek. Kwiaty o średnicy 4- 6 cm, są języczkowate i dwubarwne (złotożółte z purpurową plamką u nasady lub ciemnobrunatne z żółtym brzegiem);• aksamitka wąskolistna - Tagetes tenuifolia- może osiągać nawet 70 cm wysokości, jednak uprawiane są głównie formy niskie, których wysokość waha się między 15-25 cm. Ten gatunek ma cieńsze łodygi i delikatniejsze liście oraz mniejsze koszyczki średnicy 1-2 cm, które zbudowane są z pięciu kwiatów barwy złotożółtej lub szafranowej, zebranych w baldachy..

  Nasiona aksamitki wysiewamy w marcu do inspektu, a optymalna temperatura kiełkowania wynosi 15 0C. Gdy zastosujemy wczesny siew, wówczas wymagane jest pikowanie siewek do doniczek, inspektu itp., jednak gdy siew wykonamy później (kwiecień), to pikowanie nie jest konieczne. Na miejsce stałe wysadzamy w drugiej połowie maja w rozstawie 20- 25 cm dla odmian niższych i 30- 45 cm dla wyższych. Kwitnienie następuje w 12 tygodni po wysiewie. Aksamitki, to jedne z najmniej wymagających roślin ozdobnych, które bardzo dobrze znoszą suszę i upały. Nie mają wygórowanych wymagań co do gleby i rosną nawet w jałowej glebie, choć mają wówczas uboższe kwitnienie. Najlepiej czują się na stanowisku słonecznym, ale również dobrze znoszą półcień. W uprawie, musimy zwracać uwagę na to, aby nie przenawozić zwłaszcza azotem, który powoduje, że rośliny stają się zbyt wybujałe a konsekwencją jest słabsze kwitnienie. Kwitnie od lipca do pierwszych przymrozków..

  BEGONIA STALE KWITNĄCA - Pochodzi z Brazylii, gdzie jest byliną, w naszych warunkach klimatycznych może być uprawiana jedynie jako roślina jednoroczna, posiada liczne, nieduże kwiaty, barwy białej, różowej i czerwonej w różnych odcieniach w zależności od odmiany, występują również odmiany dwubarwne (np. Olympic Starlet - kwiaty białe z czerwoną obwódką, Cocktail Rum - kwiaty białe z obwódką różową), może osiągać do 50 cm wzrostu, jednakże najczęściej spotykane są odmiany niskie, osiągające 15 do 35 cm..

 

Doskonale nadaje się na balkony i do uprawy w doniczkach,
wysiew nasion: Nasiona wysiewamy w styczniu, lutym w szklarni, wysadzanie do gruntu w drugiej połowie maja. Okres kwitnienia od czerwca do października. Preferuje stanowiska słoneczne, ewentualnie półcieniste..

   WYŻLIN, LWIA PASZCZA - Roślina jednoroczna, o zwisających, silnie rozgałęzionych pędach długości do 40 cm i różnobarwnych kwiatach. Kwiaty zazwyczaj koloru żółtego, pomarańczowego, czerwonego, białego, niebieskiego lub ciemno różowego. Wysiew w marcu pod osłonami. Na miejsce stałe wysadzać w maju w odległości 15 - 20 cm Wymaga żyznej gleby na stanowisku słonecznym. Zdarza się iż w uprawie ozdobnej czasem czasowo dziczeje..

Atrakcyjna, długokwitnąca roślina do pojemników, skrzynek balkonowych i jako roślina okrywowa. Wyżlin zwany lwią paszczą kwitnie zazwyczaj od czerwca do października..

                                                                             OPISY ŻRÓDŁOWE ROŚLIN- SARGON

C.D.N....